EZKER KUANTIKOA.

Sozialberdeen ezinbesteko eztabaida.

2025/05/01 – Libera State – Irakurketarako denbora 15 minutu.

(En castellano aquí)

Ezker kuantikoa, Shrödingerren katua bezala, aldi berean dago eta ez dago.
Sozialismo erreala hondoratu zenean, kontrapisua hautsi egin zen, eskuina mehatxatuta sentitzeari utzi zion eta ezkerra klase ertaineko bere boto-emaileen interesak defendatzen aritu zen (Ongizate Estatuak sortutako klase ertain bera). Era berean, sindikatuek lanpostua duten langileen interesak babestu dituzte sistematikoki, lan-merkatutik kanpo daudenak alde batera utzita. Orain herri sumin hori, defendatzailerik gabea, eskuin muturrak esplotatzen du. Eta batzuek oraindik zer gertatu den galdetzen dute!

Europan, aurrerapen sozialak iraultza-mehatxuen eskutik joan dira historikoki. Bismarken Estatu Sozialaren sorreran, Europako ongizate-estatuaren preludioan, zerikusi handia izan zuen kantzilerraren borondatean, Parisko Komunaren antzeko altxamendu batek ezarri berria zen Bigarren Reich suntsitzeko beldurrak.

Gerren arteko garaian, Ingalaterra greben artean ahitzen zenean eta laborismo britainiarra Errusia boltxebikearen ispiluan begiratzen zenean, Berorren Maiestate Atseginaren gobernuko lehen ministroek berehala aplikatu zituzten hobekuntza sozialak, su iraultzailea itzaltzeko.

Depresio Handiaren hasieran, Eskandinaviako herrialdeetan, langile klase hasiberriaren protestek eta matxinadek huts egindako estatu, edo are okerrago, sozialista bihurtzeko mehatxua egiten zutenean, eskuineko gobernuek sindikatuei eta enpresariei beren ikuspegi liberala inposatu zieten, Konpromiso Handira eraman zuten erreforma ekonomiko eta sozialen alde.

II. Munduko Gerraren ondoren, Europan egoera kaotikoa zenean, Alemania suntsituta zegoenean, Armada Gorria Europa erdia okupatzen, koalizio sozial-komunista bat Vienan gobernatzen eta komunismoak bere oinak jugoslaviar Mediterraneoan bustitzen zuen, britainiarrek, frantziarrek eta italiarrek berehala adostu zuten ongizate-egoera prekarioa sindikatuekin eta erakunde iraultzaileekin, iraultza saihesteko hain zuzen ere.

Normalean, ezkerra boterera iristen den bakoitzean, erakundeen okupa dela sentitzen du, eta ezkerretik aurreko gobernuetatik (liberalak, kontserbadoreak, zentristak…) jasotako politikak kudeatzea besterik ez du egiten. Agian bere politika berak makillatzen ditu azal sozialdemokrata arin batekin. Oso arina, eskuinak eta haiek kontrolatzen dituzten bitartekoak gehiegi mehatxatuta senti ez daitezen.

Gerraosteko europar ezkerreko teorialari handien desagerpenaren ondoren, atrezzoko ezkerrak, unibertsitarioak, artean muturreko eskuinerantz emigratu ez zuenak, ondorioztatu zuen dena hain argi eta garbi zegoela, non ez baitzegoen azaldu beharrik ere, baldin eta eztabaidatzen jarraitu behar bazen berdinen arteko zirkulu amaigabe eta endogamikoetan. «Eta baten batek ez badu ulertzen berdin bozkatzea, gu gara ezker berreroslea».

«Herriaren haserrea, defendatzailerik gabea, eskuin muturrak esplotatzen du. Eta batzuek oraindik galdetzen dute zer gertatu den!. !»

Sandersek zioen Tamala Harrisek «antza, ez zekiela bere boto-emaileen baseak zer-nolako finantza-zailtasunak zituen ere». Ezin izan dio inoiz ezagutu ez duen zerbaiti aurre egin. Gaur egun, Europako erakunde ezkertiar horietako agintari eta goi-kargudun gehienak ere dirudunak dira, prekarietatearen beldurrak baldintzatzen ez dituenak; beraz, hori ez da lehentasunezko gaia. Desberdintasun- edo prekarietate-indizeak ezagutzen, maneiatzen eta aipatzen dituela esan du, baina, praktikan, bere lehentasuna boterearekin edo mezuarekin lotura handiagoa duen beste bat da. Orain, bere «asmo-interesak» honako hauek dira: genero-politika, klima, mugikortasun iraunkorra, independentzia, finantza publikoak eta fiskalitatea, lehen etxebizitza, artea eta kultura, geopolitika, eskubide zibilak. Horietako bat ere ez berehalako biziraupeneko gaiak, duela pare bat belaunaldi arte bizirik zirenek bezala. Eta ondo dago hori horrela izatea.

«Ohiko ezkerrak egoera-azterketa egokiak egiten ditu, neoliberalismo guztiaren errua egozten dio, eta arrazoiz, baina ez du gauza handirik egiten egoera hobetzeko. Arrazoia izatearekin konformatzen da «

Nafarroako populazio-zerrenda handi horri, bere arazoa ez dio konpontzen progre gai amorratu bati buruzko hitzaldi-ziklo batek, eta haur-pobreziaren konponbidea ez da urte batzuk itxarotea, harik eta helduak izan arte eta datu estatistikoetatik desagertu arte, eta bidegorriek edo lorezaintza-politikek ere ez diote afaria konpontzen.

Ezker kuantikoak egoera-azterketa egokiak egiten ditu, neoliberalismo guztia erruduntzat jotzen du, eta arrazoiz, baina ez du gauza handirik egiten egoera hobetzeko. Arrazoia izatearekin konformatzen da. Ezker alternatiboek, berriz, uste izan zuten beren artean hitz egiteko Zirkuluak osatuz gobernura iritsiko zirela, eta bai, egin zuten… Mokoka amaitu zuten, Moncloako garajean espazio txiki bat elkarren artean lehiatuz.

Aberastasuna ez da arazoa.

Utz diezaiogun behingoz aberastasunaz hitz egiteari. Estatuko erkidego aberatsenetako batean, desberdintasun-indize handiena duen hirugarren erkidegoa gara… eta horrek are lotsagarriagoa egiten du.

Denbora gehiegi daramagu gauzak aldatzeko edo arazoak konpontzeko lan egiten dugula esaten, baina bitartean, sakonean gehien gustatzen zaiguna egiten dugu: pontifikatu eta zer egin beharko litzatekeen eztabaidatu… hori bai, ezer ez apurtzen saiatuz, eta emantzipazioari buruzko leloak eta kontsignak errepikatuz. Historikoki iraultza baten beharretik hasi eta gaur egungo autolaguntza esloganetaraino eboluzionatuz joan diren lelo horiek.

Argi hitz egin dezagun: beharrezkoa da zentro-ezkerreko sindromearekin amaitzea, ezker eklektikoaren ale hori da erruduna. Funtsean dena ondo dagoela eta hemen eta han erreforma txikiak eginez gero, posibilistak noski! defendatzen duelako!

Sistemarekin aldaketa gehiegi egin gabe bizi nahi bada, bejondeigula!. Bide egokian gaude. Baina ezkerrak ezin du irabazi (hori bada lortu nahi dena) muturreko eskuinaren eskuetan aberastasunaren % 7 baino gutxiagorako sarbidea duen eskala sozialaren % 20 horren babesik gabe uzten. Ez, errolda-bozketara itzuli nahi ez badugu behintzat. Lehenik eta behin, puntu hori argitu behar dugu, eta, ondoren, beste gauza batzuei buruz hitz egin ahal izango dugu.

Gure bizitzan zehar klase-erakundeetan ibili ginenok, ez derrigorrez marxistetan, gure ahaleginaren helburua zein zen argi eta garbi ikusten genuen. Langileak ginenez, gure interesen alde borrokatzen genuen, eta maila ahulenen interesen alde, klase nagusien eta Estatuaren interesak defendatzen zituztenen aurka. Gero, Schrödingerren ezkerra boterera iritsi zenean, etorkizuna lainotu egin zen. Langile-klasea edota langile-terminoa bera bezalako kontzeptuak erabilerarik gabe erori ziren, eta beste batzuek ordezkatu zituzten, hala nola kalteberak, baztertuak edo ahaztutakoak, kirats klasista bat ere ez zitzaiela falta. Gero, langileen semeen artetik aristokrazia bat sortu zen, administrazio desberdinetako funtzionarioak, enpresa handietako enplegatuak, maila apaleko enprendedoreak edo, besterik gabe, jende arruntez osatua, kokoteraino zorpetuta baina bizimodu jasanezin batekin eta Ongizate-Estatuaren beste azpiespezie batzuekin. Denok klase ertaina ginelako sentsazioa zabaldu zen, ez zuen axola hilaren amaierara iristeko kreditu-txartela erre behar ote zen. Kontua zen looser itxura ez izatea. Askok ez zuten lortu.

Aberats berriak garenez, gure aporofobiaren oinarritik haiei begira jarraitzen dugu, haiek ikusi gabe eta gehien gustatzen zaigun hori eginez. Haien beharrik ez dugula uste dugu. Gero, eskuin muturrak beste maila bat igotzen duenean, berriz galdetuko diogu geure buruari zer gertatzen ari den.

Eta gure gain har dezagun behingoz: Ezkerrak irabazi ahal izango du inbertsio-funtsen kudeatzaileen edo administrazioaren kargu ertainen botorik gabe, edo profesional liberalen botorik gabe, edo… baina ez du irabaziko galtzaile horien botorik gabe.

Entzutea eta aditzea ez dira gauza bera.

Entzuteko prozesu baten aurrean ezinbesteko balio bat dago: Errespetua. Boto-emailearekiko errespetua, boto-emaileak duen posizio soziala edozein izan dezala. Ez bagaude adi haien benetako bizi-baldintzekin, ez gara beharrezko errespetua izaten ari. «Gure» lehentasunekin eta gure konponbideekin adoktrinatzen badugu, bereak entzun ere egin gabe, ez gara errespetu egokia izaten ari. Baldin eta, jarrera adeitsuan, haren argudioak entzun gabe aditzen badugu, gero gure diskurtsoarekin etengabe jarraitzeko, ez gara errespetu egokia izaten ari. Aktiboki entzun behar diogu biztanleriaren sektore horri, betebehar moral gisa besterik ez bada ere, nahiz eta sektore horrek, gustatu ala ez, alde batera edo bestera makurtzen duen hauteskunde-balantza. Eta azken aldian alde ilunera jotzen du.

…» lurraldeen arteko desoreka da desberdintasunaren beste aldea».

GJHen munduko adierazleak oso ondo daude mapa gisa, baina ondorioak ateratzen, konponbideak bilatzen eta JARDUTEN hasi behar dugu. Eta ez gara horretan ari. Gure erkidegoko desberdintasun-maila eta lurralde-desoreka (desberdintasunaren beste aldea) hazten ari dira. Nafarroako mugak Iruñerriko mugetatik oso urrun daude, eta bien artean espazio handi bat dago, batzuek Saloura edo Donostiara bidean baino ikusten ez duguna.

Oso ondo neurtzen dugu gure bizi-kalitatea, sektoreka, eremuka, baita generoaren arabera ere, jende askori ordaintzen diogu datu horiek biltzeagatik, eta gero ez gara gai datu horiek jendearen bizitza hobetzen aprobetxatzeko. Desberdintasunak hazten jarraitzen du, beraz, ez, ez gara gai.

Arazo larriak ditugu garapen iraunkorrarekin, euskararen normalizazioarekin, giza eskubideekin, etika politikoarekin eta beste gauza garrantzitsu askorekin. Horretan ez gaude oker, baina gai ez bagara bizirauteko lehentasuna duen nukleo sozial horrekin konektatzeko, ez dugu inoiz hori guztia aldatzeko agindurik lortuko. Giltza dute.

Ongizatearen ontzia konpontzea

Desberdintasuna eskuin muturrekoak kontratu sozialaren soka usteltzeko erabiltzen duen herdoila da. Soka hori ez da orain bat-batean hautsi, desberdintasunaz eta justizia sozialaz hitz egin ondoren ezkerrak arazoaren konponbidea atzeratzen duen bakoitzean lausotzen joan da, zeren, a ze inozokeria!, pentsatzen baitu beste politika distiratxuago batzuek hobetu egiten dutela bere hauteskunde-portfolioa, BERE jendea, edo BERE HAUTESLEAK beste gauza batzuk eskatzen ari zaizkiela. Hori ez da bidea. Jada ez dute balio asmo on gehiago, ideia-indar gehiago, fikziozko helburu gehiago… Ekitea besterik ez da geratzen.

Emaitza ukigarrietarako neurri zehatzak, gizartea eta Estatua lotzen dituen kable hori konpontzeko. Izan ere, zati esanguratsu bat bere kasa utzia izan denez gero… Europan esperientzia gehiegi dugu ondoren datorrena zer den jakiteko.

Eta hori nola egiten da? Sistematikoki, proposamen bat egiten dugun bakoitzean, akordio bat negoziatzen dugun bakoitzean edota gobernu-ekintza bat bultzatzen dugun bakoitzean, bi galdera hauek eginez: Horrek, pixka bat bada ere, baztergarrien egoera hobetzen al du? eta Nola ziurtatuko dugu hori egiten duela?

Eskuineko indarrak, eta ezkerreko batzuk, beti ahalegindu dira hiritarrak (herria, gogoratzen al duzue?) klase sozialetan, generotan, jatorriaren edo hizkuntzen arabera zatitzen. Ondoren, azkar jaurtitzen dute bakoitzari mezu egokia, entzun nahi duena. Batzuetan kontraesankorrak ere izaten badira ere. Hori da Mercadotekni-Politikoa, elbarrikeria, zerbitzu publikoaren politika kontsumorako produktu bihurtzea.

Ezkerra salbatuko duena ez da kontsumo politikoko eskaintzetan oinarritutako ikuspegia, baizik eta emaitzak, funtzionatzen duten politikak eta jendearen bizitzak hobetzen dituzten politikak. Enpresa txiki bat, mileurista bat edo gutxieneko pentsioa kobratzen duen erretiratu bat ez dira merkatu politikoaren targetak, eta haien arazoen iturria berdina da. Eta konponbidea ere bai: Ongizate-Estatua berrezartzea eta baztertutako azkenenganaino iristea!.

2015ean, eskuinaren eta ezker kuantikoaren aurkakotasunarekin, indar batzuek aldaketa ekarri genuen Nafarroara, orain beste aldaketa bat ekarri behar dugu: aldaketa behar duten nafarrentzat, etsi-etsian. Haiek behar duten aldaketa izan behar dugu, ez guri gustatuko litzaigukeena. Horixe, edo bestela eskuinak ALDAKETAREKIN AMAITUKO DU.

@gukgeuk 250501